Introdución e traballo feito
Entre as obras realizadas a finais do ano pasado, queremos destacar o acondicionamento e posta en valor da ponte de Berrimes en Lousame (A Coruña).
A actuación dirixiuse ao acondicionamento, limpeza e posta en valor deste elemento de enxeñaría histórica e o seu contorno inmediato, así como dos tramos próximos da estrada histórica e tradicional da que forma parte, como infraestrutura viaria.
A zona obxecto da obra abranguía toda a estrutura da ponte, así como os cruceiros da estrada inmediata ás dúas beiras do río e á contorna dos muíños hidráulicos tradicionais existentes.
Os traballos consistiron nas seguintes accións:
- Limpeza de vexetación, sedimentos e barras.
- Limpeza de estruturas e recuperación da pavimentación orixinal da ponte.
- Traballos de canteira.
- Sinalética.
- Deseño e instalación dun panel explicativo.
- Topografía, cartografía e fotogrametría.
Ponte Berrimes e a rede de estradas polo concello de Lousame
Entre o rico patrimonio cultural de Lousame, atópase a histórica ponte de Berrimes, que formaba parte dunha profusa rede viaria composta por antigos camiños, a través dos límites do actual concello. A súa situación converteuno nun paso obrigado para as comunicacións entre a costa e o interior. A ponte Berrimes é unha fermosa obra cuxas orixes probablemente terían que atoparse en tempos medievais, aínda que a súa fábrica actual podería encadrarse a principios da Idade Moderna.
Berrimes e a orixe dun antigo topónimo
O topónimo Berrimes aparece xa recollido no século X, a través da documentación do arquivo de Sobrado dos Monxes como Uernimes ou Vernimes. Desde o punto de vista etimolóxico, algúns autores propoñen unha posible orixe que deriva da palabra celta werna que significa ameneiro (amieiro), da que os nomes desta árbore derivan noutras linguas como o catalán, o occitano, o francés ou o bretón.
Pontes históricas: entre funcionalidade e arte
As pontes son obras de enxeñaría que permiten superar obstáculos e alturas nas estradas. Dende o comezo do uso destas obras prevaleceu a lixeireza e o aforro de materiais na súa construción. O seu carácter visible fixo que ao longo dos tempos o seu carácter estético tamén fose moi valorado. En Galicia podemos contemplar unha ampla gama de pontes históricas de diferentes épocas, que combinan enxeñaría e arte.
Datos ponte
Berrimes é un fermoso exemplo dunha ponte histórica dun só anaco. A antiga obra consiste nun arco de pedra de medio punto na bóveda, contrafortes e petróleo. Estes tamén foron feitos en cantería na parte central (cunha altura de 80 cm e 18 cm de espesor), estendéndose en cachotería nos enlaces exteriores coa estrada, sendo o pavimento interior lousas dispostas horizontalmente. A obra ten unha lonxitude de 27 m desde o inicio dos espigóns e 17 m contando o interior da estrutura de pedra, cun ancho interno de 2,50 m no punto central (permitindo o tránsito de dous coches) e unha luz no 3,5 m arco.
Forma parte dun camiño que unía Noia co interior a través da aldea de Berrimes, para cruzar o regato Pesqueira, que une o río San Xusto 2 km antes da súa desembocadura no centro da cidade de Noia.
O medioambiente
Outros elementos do patrimonio cultural preto da ponte son os tradicionais muíños hidráulicos, a travesía de Berrimes, mencionada por Otero Pedrayo na súa obra Guía de Galicia e recollida na cartografía histórica.
Ponte Berrimes forma parte dunha ruta de uso secular, da que podemos aproveitar parte do seu trazado para camiñar ao pé do Regato Pesqueira, nun enclave con grandes valores paisaxísticos, naturais e patrimoniais.
s.